Białystok

Większość żydowskich mieszkańców Białegostoku Niemcy zamordowali w obozie zagłady w Treblince. Jednym z najbardziej znanych białostockich Żydów był Ludwik Zamenhof, lekarz okulista, twórca języka esperanto.

Warsztaty prowadzone przez trenerów Forum Dialogu były dla większości uczniów pierwszym spotkaniem z historią i kulturą Żydów. Gimnazjaliści z zaciekawieniem odkrywali historię i znaczenie nazw ulic, czy miejsc upamiętniających białostockich Żydów. „W sumie to całkiem sporo zapamiętałam. Zmieniły się także moje poglądy, nie wspominając już o tym, ile się dowiedziałam o Białymstoku. Fajna sprawa z tymi warsztatami” – powiedziała jedna z uczennic. Chcąc poszerzyć wiedzę o białostockich Żydach, młodzież zaprosiła do swojej szkoły Lucy Lisowską, prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska–Izrael. Od lat podejmuje ona działania na rzecz zachowania materialnego i kulturalnego dziedzictwa Żydów na Podlasiu. Ponadto uczniowie zorganizowali wystawę prac plastycznych. Na szkolnym korytarzu rozstawili sztalugi, na których znalazły się rysunki białostockiej synagogi, menory czy flagi Izraela.

fot. I.Murawska, S.Niemojewski

9 grudnia na finałową wycieczkę gimnazjaliści zaprosili przedstawicieli wszystkich klas oraz ich nauczycieli. Przed wyruszeniem w drogę goście otrzymali spacerownik – folder z mapką i opisanymi punktami wycieczki. Wspólnie zatańczyli także do piosenki Hava Nagila. Następnie wszyscy udali się na ulicę Surawską pod pomnik Wielkiej Synagogi. W tym miejscu biło serce najstarszej żydowskiej dzielnicy Schulhof. Przewodnicy przybliżyli historię bożnicy i zaznajomili uczestników z najważniejszymi pojęciami dotyczącymi judaizmu. Kolejnym punktem był ratusz. Nigdy nie pełnił on funkcji administracyjnej, tylko handlową. W jego wnętrzu znajdowały się należące głównie do Żydów sklepy, kioski oraz stoiska z odzieżą, obuwiem i narzędziami. Przy kinoteatrze Apollo uczniowie opowiedzieli o działalności kulturalnej białostockich Żydów. Spacerowicze poznali także historię Teatru Miniatur Gilarino. Został ona założony w 1926 r. prze młodych żydowskich artystów. O edukacji przewodnicy opowiadali przy budynku Gimnazjum Józefa Zeligmana.

Uczestnicy wycieczki poznali także postać Izaaka Zabłudowskiego – przedsiębiorcy zajmującego się między innymi dostawami drewna budowlanego. Uczniowie przybliżyli również dzieje Towarzystwa Dobroczynnego Linas Chajlim. Ta żydowska organizacja niosła pomoc medyczną potrzebującym białostoczanom. Następnie wszyscy udali się w miejsce, gdzie niegdyś stał dom rodzinny Ludwika Zamenhofa. Przy pomniku tego naukowca uczestnicy spaceru mieli za zadanie dopasować słowa w esperanto do ich polskiego tłumaczenia. Na zakończenie wycieczki uczniowie udali się na miejsce getta. Zatrzymali się przy tablicy upamiętniającej Icchoka Malmeda i przy pomniku Bohaterów Powstania w Getcie. Organizatorzy wycieczki stworzyli dla jej uczestników scenariusze godzin wychowawczych o Żydach w Białymstoku. W kolejnych dniach przedstawiciele klas, którzy brali udział w wycieczce, przeprowadzali zajęcia dla swoich kolegów i koleżanek. W ramach sprawozdania gimnazjaliści przygotowali film i prezentację.

fot. I.Murawska, S.Niemojewski

Więcej informacji o Białymstoku znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.