Brzesko

„Myślę, że to jest fantastyczne, że mogę dowiedzieć się tak wiele o swoim mieście i pokazać to innym” – podkreślał jeden z uczestników warsztatów. Ważnym wydarzeniem dla licealistów była wizyta żydowskiej młodzieży ze szkoły Himmelfarb w Jerozolimie. Przyjechała ponad setka uczniów wraz z nauczycielami i Dovem Landauem, dawnym mieszkańcem Brzeska. Dzięki wspólnym śpiewom, tańcom i rozmowom młodzi ludzie mieli szansę lepiej się poznać i przełamać stereotypy.

„Nie ma historii Brzeska bez Żydów” – tymi słowami jedna z uczennic przywitała uczestników finałowej wycieczki. 2 grudnia do Regionalnego Centrum Kulturalno-Bibliotecznego przybyli zaproszeni goście: burmistrz, przedstawiciele starostwa, dyrekcja i nauczyciele ze szkoły, mieszkańcy miasta i uczniowie. Grała muzyka, uczniowie tańczyli, stoły zastawiono koszernym poczęstunkiem. Uczestnicy wycieczki oglądali kopie archiwalnych wspomnień Żydów z Brzeska, którzy przeżyli Zagładę. „Spotkaliśmy się dzisiaj, aby podążyć śladem brzeskich Żydów. Udamy się w podróż od narodzin do śmierci” – tymi słowami jedna z uczennic zaprosiła wszystkich na spacer.

fot. M.Kruszewska, S.Ruszkowska

Pierwszym punktem był dziedziniec dawnej synagogi. Główny przewodnik, Franek, przybliżył początki historii brzeskich Żydów, opowiedział także o historii i znaczeniu synagogi i mykwy, które funkcjonowały tu przed wojną. Wszyscy mogli przenieść się na chwilę w czasie. Ubrana w weselne stroje dwójka uczniów przedstawiła scenkę o zawieraniu małżeństwa. W kolejnym miejscu uczestnicy dowiedzieli się, czym był cheder, i zobaczyli, jak mogła wyglądać szkolna przerwa. W tej scence dziewczynki grały w klasy, rozmawiały o chłopcach, a kilka uciekło na wagary. Następnie wszyscy udali się na rynek, którego historia sięga XIV wieku. Tu mieszkali i pracowali Żydzi, odbywały się jarmarki, toczyło się codzienne życie. Uczennice wcieliły się w role przedwojennych handlarek. Na placu Kazimierza (dawniej Apelplatz) uczniowie odczytali wspomnienia brzeskich Żydów ocalałych z Zagłady, opowiedzieli także o historii miejscowego getta. Ostatnim punktem była wizyta na kirkucie. Przewodnik przybliżył historię tego miejsca, ubrane na czarno dziewczęta czytały wiersze. Uczestnicy obejrzeli macewy i ohel, opuszczając cmentarz symbolicznie obmyli ręce w przygotowanej przez uczniów wodzie.

Goście z entuzjazmem wypowiadali się o wycieczce: „Wasza praca (…) pokazuje, że ta historia Brzeska, która trwała przez ładnych paręset lat, ona nie zniknęła z końcem II wojny światowej (…) ale, że ta pamięć – ona trwa” – powiedziała Anna Brzyska, tłumaczka od kilku lat zajmująca się kontaktami polsko-żydowskimi. „Największe wrażenie zrobiła na mnie gra w klasy (…) Właściwie przeniosłam się w czasie (…) Coś takiego bardzo zwykłego, a jednocześnie niezwykłego, bo już nigdy nie wróci” – dodała Agnieszka Kania, wykładowczyni na Uniwersytecie Jagiellońskim. Taką samą wycieczkę uczniowie przeprowadzili także dla trzydziestki swoich rówieśników.

W ramach sprawozdania licealiści przygotowali film dokumentujący realizację projektu oraz scenariusz wycieczki, który przetłumaczyli na język angielski. Stworzyli również profil na Facebooku i kanał na YouTube.

Więcej informacji o Brzesku znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.