Mińsk Mazowiecki

Żydzi mieli swoje sklepy spożywcze i tabaczne, galanteryjne i żelazne, zakłady szewskie i krawieckie, piekarnie oraz  składy piwa. Wszystko to  skończyło się 22 sierpnia 1942 r., kiedy Niemcy stłoczyli ich na rynku, a następnie na rampie kolejowej i wywieźli do Treblinki. Dziś po żydowskim osadnictwie w Mińsku zachował się jedynie cmentarz i budynek, w którym dawniej mieścił się dom modlitwy.
Do idei upamiętnienia żydowskiej społeczności Mińska gimnazjaliści podchodzą z wielkim entuzjazmem. Postanawiają, że ich projekt będzie wielowymiarowy: film, wycieczka i folder turystyczny. Będzie pantomima, poczęstunek i nauka żydowskiego tańca. Wysprzątają kirkut, zdobędą tablice i je na nim postawią. Wypożyczą judaika na wystawę, wynajmą salę na przedstawienie. „Zanim nastąpił finał projektu, niejednokrotnie wertowaliśmy książki, zasięgaliśmy rad naszych opiekunek p. Lilli Kłos i p. Ewy Borkowskiej, odwiedzaliśmy też mińskie organizacje. Odbyliśmy spotkanie z p. Mariuszem Dzienio, zwiedziliśmy także Muzeum Żydów Polskich POLIN” – opowiadają o przygotowaniach uczniowie.

fot. Stanisław Niemojewski, Zofia Waślicka

W sobotnie przedpołudnie 28 listopada realizują wszystkie swoje plany. Tego dnia zaproszeni goście zbierają się na rogu ul. Piłsudskiego (dawniej Karczewskiej) i ul. Traugutta. Martyna i Milena opowiadają: „Na Karczewskiej mieściło się wiele sklepów i zakładów rzemieślniczych: herbaciarnie, kawiarnie, zakłady krawieckie. Jednak nie tylko na ul. Karczewskiej tętniło życie społeczności żydowskiej. Ważnym elementem był rynek, czyli główny plac miasta. W dni targowe rozbrzmiewała tam mowa polska i żydowska, dobijano targów, zawierano znajomości. Na ul. Nadrzecznej miała swoją siedzibę gmina żydowska oraz znajdowała się szkoła. Na ul. Bulwarnej mieściła się mykwa”. Wycieczka idzie dalej, na pl. Kilińskiego. Tutaj uczniowie odważają się poruszyć trudny temat. Gimnazjalistki mówią: „Warto wspomnieć o zajściach antyżydowskich , które miały miejsce w czerwcu 1936 r. Wybuchły one po zabójstwie wachmistrza 7 Pułku Ułanów Lubelskich Jana Bujaka przez Judkę Lejba Chaskielewicza właśnie na pl. Kilińskiego w dniu 1 czerwca.

Wybuchł pożar będący wynikiem podpaleń obiektów należących do mających żydowskie pochodzenie mieszkańców miasta”.
Dalsza część programu odbywa się w Bibliotece Miejskiej. Po występie saksofonistki i pokazie tańców, uczniowie prezentują spektakl oparty na „Opowieściach chasydów”. Spotkanie kończy projekcja filmu, zrealizowanego  we współpracy z biblioteką i poczęstunek żydowskimi potrawami.

Uczniom udało się przekazać nabytą wiedzę wielu osobom,  wydarzenie zebrało bowiem liczną publiczność. Wszyscy  byli pod wrażeniem wiedzy uczniów  i doceniali ich wysiłek. Uczestnicy Szkoły Dialogu też są zadowoleni. Są  przekonani, że „każdy uczestnik warsztatów przyczynił się do zmieniania naszego miasta, w mniejszym lub większym stopniu”, jak mówi Laura, jedna z organizatorek wydarzenia.

Więcej informacji o Mińsku Mazowieckim znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Projekt realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.