Szkoła Dialogu w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. Papieża Jana Pawła II

| 2013 |

W Koprzywnicy w okresie międzywojennym Żydzi stanowili jedną trzecią mieszkańców miasteczka. Działały wypożyczalnie książek, liczne stowarzyszenia i organizacje (m.in. Agudat Israel i Bund). Gmina żydowska była właścicielem synagogi, łaźni, rzeźni i cmentarza. W budynku synagogi swoją siedzibę miał tradycyjny cheder Jesode ha-Tora. Funkcjonowała również szkoła dla dziewcząt – Beit Jakow. Gmina prowadziła własną Kasę Chorych. Dzisiaj śladów po koprzywnickich Żydach pozostało niewiele – drewniane domy przy rynku i teren po kirkucie.

„Poruszył mnie los żydowskich rodzin, a zachwyciły ich ubiór i religijność. Zasmucił mnie jednak fakt, iż w naszej miejscowości tak okropnie obchodzi się z pozostałościami po ich kulturze.

[…] Zastanawiam się, czy nie dałoby się jakoś o nich przypomnieć, jakoś odrestaurować niektóre budynki, jakoś upamiętnić.” To słowa jednego z uczestników warsztatów Szkoły Dialogu, zorganizowanych w koprzywnickim gimnazjum w 2013 r. Grupa uczniów należących do koła historycznego poznawała historię i kulturę Żydów, również losy Żydów z Koprzywnicy. Czym zajmował się Cynamon Chil? Dlaczego po kirkucie nie ma żadnego śladu? Gdzie przebiegały granice koprzywnickiego getta? Gimnazjaliści zadawali coraz więcej pytań i z ogromnym zaangażowaniem szukali na nie odpowiedzi. Warsztaty z trenerkami Forum odkrywały przed nimi nowe karty zapomnianej już historii miasta.

Uczyli się więc o żydowskich świętach, wielokulturowości i lokalnej historii. Dużo pracy włożyli w przygotowanie finałowego projektu warsztatów – wycieczki śladami Żydów z Koprzywnicy. Przeszukiwali strony internetowe, w bibliotekach wertowali lokalne publikacje, udali się do Archiwum Państwowego w Sandomierzu. Bezpośrednie relacje o życiu w przedwojennym miasteczku zdobyli od najstarszych mieszkańców.

Na wycieczkę spacer zaprosili uczniów ze swojej szkoły i mieszkańców miasteczka. Gimnazjaliści sami pokazywali gościom miejsca związane z historią koprzywnickich Żydów. Zabrali ich więc w tam, gdzie stały synagoga i kahał, przeszli obok domów, gdzie kiedyś mieszkały żydowskie rodziny, opowiadali o początkach formowania się społeczności żydowskiej w miasteczku (np. działalności rabina Cynamona Chila), jej rozkwicie i dramatycznym końcu. Wskazali granice getta, które Niemcy utworzyli w 1941 r.

Mieszkało w nim około 1800 Żydów. Podczas likwidacji wywieziono ich do Treblinki.

Odwiedzili także teren, na którym znajdował się kirkut. Wszyscy byli bardzo poruszeni jego historią. Po cmentarzu nie pozostał właściwie żaden ślad – został on doszczętnie zniszczony, a macewy były wykorzystywane jako materiał budowlany. Gimnazjaliści postanowili coś z tym zrobić i wystosowali pismo do burmistrza z prośbą o uporządkowanie terenu i upamiętnienie cmentarza obeliskiem. Zadeklarowali też, że otoczą cmentarz opieką.

Swoją pracę nad projektem młodzież na bieżąco dokumentowała na profilu na portalu społecznościowym. Umieścili tam zdjęcia, filmiki, sprawozdanie. Uczniowie przygotowali również szkolną gazetkę, której tematem przewodnim była historia i kultura Żydów w Koprzywnicy i w Polsce.

Poruszył mnie los żydowskich rodzin, a zachwyciły ich ubiór i religijność. Zasmucił mnie jednak fakt, iż w naszej miejscowości tak okropnie obchodzi się z pozostałościami po ich kulturze. […] Zastanawiam się, czy nie dałoby się jakoś o nich przypomnieć, jakoś odrestaurować niektóre budynki, jakoś upamiętnić.

Uczestnik warsztatów

Najbardziej podobał mi się warsztat czwarty, ponieważ w tym dniu uczyliśmy się o wielokulturowości. Właśnie wtedy zrozumiałam, że nie ważny jest wygląd, kolor skóry czy wyznanie. Najważniejszy jest charakter i wnętrze człowieka.

Kasia

Koprzywnica

Szkoła:
Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Papieża Jana Pawła II
Uczniowie:
gimnazjaliści z Koła Historycznego
Nauczyciel:
Mirosław Kępa
Ekspert:
Henryk Błoniarz
Trenerki:
Ewelina Bartosik, Barbara Sieradz

Więcej informacji o Koprzywnicy znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Darczyńcy

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Claims Conference

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.

FOF właściwe