Mszczonów
Zespół Szkół w Mszczonowie
Zespół Szkół w Mszczonowie
W dzisiejszym Mszczonowie można odnaleźć nieliczne miejsca „pamiętające” czasy, w których Żydzi stanowili około połowy mieszkańców całego miasta. Od końca XVIII wieku mszczonowscy Żydzi cieszyli się miejskim obywatelstwem tak samo jak wszyscy inni mieszkańcy. W tym samym stopniu dotykały ich też klęski niszczące miasto – pożary XIX wieku pochłonęły stary drewniany bejt ha-midrasz oraz nowo wybudowaną synagogę. Istotny rozwój mszczonowskiej społeczności odzwierciedla założenie w mieście chasydzkiej dynastii Amshinov, biorącej swą nazwę od brzmienia słowa „Mszczonów” w języku jidysz. To mszczonowscy Żydzi zakładali również pod koniec XIX wieku gminę w powstającym nieopodal Żyrardowie. W międzywojniu funkcjonowało w mieście Żydowskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe „Tarbut”, a także Żydowskie Towarzystwo Gimnastyczne „Ha-Koah”. Pomimo zróżnicowanego życia politycznego w mieście, łączącego wszelkie międzywojenne nurty życia żydowskiego, większość mszczonowskim Żydów prowadziła religijny, tradycyjny styl życia.
Wiosenny semestr Szkoły Dialogu 2017 nie był pierwszą okazją trenerów Forum do odwiedzin w Mszczonowie. Kilkoro absolwentów mszczonowskiej Szkoły Dialogu w 2013 roku znalazło się nawet wśród uczestników nowej edycji! Dla większości grupy jednak żydowska historia ich miasta stanowiła niewiadomą. Nie jest to nigdy problemem dla trenerów Szkoły Dialogu – w czasie pierwszych dwóch warsztatów uczniowie I i II klasy Zespołu Szkół w Mszczonowie poznali najważniejsze wiadomości dotyczące historii i kultury Żydów, a także otrzymali wskazówki dotyczące pracy nad projektem.
W pracy nad próbną wycieczką dużą pomocą była dla uczniów niezmiennie dyrektor Marianna Sosińska. Ważnym dla uczniów było dotarcie do osobistych losów mszczonowskich Żydów. Dzięki zaangażowaniu młodzieży i różnorodnym źródłom udało się przygotować rozbudowaną wycieczkę uzupełnioną o archiwalne zdjęcia pochodzące między innymi z Izby Pamięci Ziemi Mszczonowskiej.
Na trasie wycieczki znalazły się miejsca takie jak piekarnia należąca do rodziny Indygów, której członkowie ocaleli z Zagłady, rynek mszczonowski, miejsce po synagodze, czy też służący dziś za dom mieszkalny budynek mykwy. Przy obiektach, które zachowały się do dzisiaj, uczniowie pozostawiali ciemnoszare wstążki, zaś przy tych zachowanych jedynie w pamięci mieszkańców jako związane z Żydami – jasnoszare. Przy miejscach, gdzie nic już nie przypomina o żydowskich mieszkańcach – pozostawiono białe wstążki.
Uczniowie odwiedzili także kamienicę przy ulicy Warszawskiej – dom rodzinny Felicji Kożuch, czyli Orny Keret, matki izraelskiego pisarza Etgara Kereta.
Na zakończeniu trasy uczestnicy dotarli na mszczonowski kirkut z jego zachowanymi około 200 macewami. Uczniowie-przewodnicy rozjaśnili słuchającym ich symbolikę, opowiedzieli także o założycielu chasydzkiej dynastii Jakubie Kaliszu stojąc obok jego odnowionego ohelu. Wycieczkę uczniów utrwalili reporterzy lokalnej redakcji Telewizji Polskiej, których materiał o mszczonowskiej Szkole Dialogu można zobaczyć tutaj. Dodatkowo, uczniowie zdecydowali się przygotować audio-przewodnik po żydowskiej historii swojego miasta. Przekazali go do Izby Pamięci Ziemi Mszczonowskiej oraz Gminnego Centrum Informacji, gdzie na stałe będzie służył zainteresowanym historią lokalną.
Szkoła:
Zespół Szkół w Mszczonowie
Uczniowie:
grupa uczniów z klas I i II technikum
Nauczyciel:
Marianna Sosińska
Trenerzy:
Ewelina Bartosik, Szymon Cymer
Więcej informacji o Mszczonowie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
