Nowy Targ

Uczniowie liceum w Nowym Targu biorący udział w warsztatach Szkoły Dialogu mieli już dość ugruntowaną wiedzę na temat historii i kultury Żydów oraz ich obecności w mieście. Wiedzieli, że obecne kino Tatry przed wojną było synagogą oraz że duża grupa absolwentów ich szkoły miała pochodzenie żydowskie. Ale nowością były dla nich informacje ogólne o kulturze Żydów w Polsce i judaizmie. Ciekawiła ich codzienność społeczności żydowskiej, ich zwyczaje, kultura czy religia.
Chcieli jak najlepiej przygotować finalny projekt warsztatów, dlatego najpierw wybrali się do punktu Informacji Turystycznej w Nowym Targu, potem umówili się na spotkanie z burmistrzem. Rozmawiali też z dyrektorem Euroregionu Tatry, organizacji, która mieści się w dawnym Hotelu Herca, żeby uzyskać zgodę na zwiedzanie tego miejsca z zaproszonymi na finałową wycieczkę gośćmi.

Postanowili, że wycieczka śladami Żydów z Nowego Targów będzie prezentacją historii pojedynczych osób – mieszkańców miasta, a także absolwentów ich szkoły. Na spotkaniu z historyczką, Karoliną Panz, zdobyli wiele nowych informacji o Żydach ze swojej miejscowości. Mogli nawet skonsultować imienne listy mieszkańców pochodzenia żydowskiego.
Na przygotowaną wycieczkę śladami Żydów z Nowego Targu zaprosili koleżanki i kolegów z równoległej klasy. Trasa spaceru obejmowała miejsca ściśle związane z historią i kulturą żydowskich mieszkańców miasta. Spacer rozpoczęli w szkole, ponieważ w jej budynku znajdują się tablice upamiętniające 215 nazwisk poległych uczniów, profesorów i pracowników szkoły. Na tablicach znajdują się także nazwiska żydowskie. Następnie uczestnicy wycieczki przeszli ul. Krasińskiego, która w czasie wojny znajdowała się w getcie. Naziści utworzyli je w maju 1942 r. i przesiedlili tu Żydów z okolicznych miasteczek. W getcie, którego likwidacja nastąpiła 30 sierpnia 1942 r., stłoczono około 2500 osób.

Wszystkim Żydom nakazano wówczas zgromadzić się na stadionie sportowym przy stacji kolejowej. Część skierowano do obozu pracy przymusowej, ale większość wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Kolejnym przystankiem na trasie wycieczki licealistów był rynek, przy którym znajduje się budynek synagogi – obecnie mieści się w nim kino Tatry. Ci Żydzi z Nowego Targu, którzy przeżyli wojnę, wrócili tutaj i chcieli odzyskać budynek synagogi, ale bezskutecznie. Te utrudnienia, a także przypadki pogromów powojennych sprawiły, że postanowili emigrować z Polski.
Młodzież zakończyła swój spacer na bardzo dobrze zachowanym kirkucie. Na jego terenie znajduje się duża liczba niespotykanych właściwie w Polsce macew z polskimi inskrypcjami.
W ramach projektu Szkoła Dialogu uczniowie prowadzili fanpage na Facebooku, a także przygotowali przewodnik wycieczki śladami Żydów z Nowego Targu, który dostępny jest na stronie internetowej szkoły, a także w wersji papierowej.

Więcej informacji o Nowym Targu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:

Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.

Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.