| 2017 |
Szamotuły
Gimnazjum nr 4 w Zespole Szkół
nr 2 im. Stanisława Staszica
Gimnazjum nr 4 w Zespole Szkół
nr 2 im. Stanisława Staszica
| 2017 |
Według niektórych badaczy pierwsze wzmianki o Żydach w Szamotułach pochodzą już z XII wieku, co sugerowałoby, iż tutejsza społeczność była jedną z pierwszych w Polsce obok Wrocławia, Krakowa, Przemyśla i Kalisza. Rozkwit osadnictwa żydowskiego w miejscowości przypadł jednak dopiero na wiek XIX, pod koniec którego osoby wyznania mojżeszowego stanowiły aż 1/3 wszystkich mieszkańców. W Szamotułach przy dawnej ulicy Szerokiej znajdowała się synagoga. W jej okolicy, w rejonie ulic Piekarskiej, Wodnej i część ulicy Wronieckiej funkcjonowała „dzielnica” żydowska. Jedynym ocalałym do dzisiaj materialnym śladem tej społeczności jest dawny dom przedpogrzebowy. Dzięki zaangażowaniu Muzeum Regionalnego powstało również lapidarium zbudowane z kawałków ocalałych macew. Sam cmentarz żydowski został zniszczony w czasie II wojny światowej, a na jego terenie znajduje się dzisiaj między innymi internat Zespołu Szkół nr 2 im. Stanisława Staszica. Uczniowie tej właśnie szamotulskiej placówki wzięli udział w Szkole Dialogu 2017.
Po owocnych warsztatach z trenerkami Forum Dialogu, uczniowie zabrali się do pracy nad rozbudowanym i zróżnicowanym projektem upamiętniającym szamotulską społeczność żydowską.
We współpracy z lokalnym muzeum historycznym uczniowie opracowali w swojej szkole bardzo rozbudowaną wystawę dotyczącą historii społeczności żydowskiej w Szamotułach, w ramach której zaprezentowali mieszkańcom pierwszy raz judaiki odkryte w czasie pracy nad projektem. Na podstawie pracy nad wycieczką uczniowie stworzyli także ścieżkę edukacyjną, składającą się z rozbudowanej prezentacji oraz mapy miejsc związanych ze społecznością żydowską w Szamotułach – oprawione w teczki materiały otrzymywały osoby odwiedzające wystawę. Zorganizowali także konkurs na makietę synagogi, a nawet przygotowali pismo do władz samorządowych z prośbą o umieszczenie tablic informacyjnych w miejscu dawnej synagogi i kirkutu w Szamotułach.
Uczestnicy Szkoły Dialogu zorganizowali także dwie wycieczki „Śladami szamotulskich Żydów”: jedną skierowaną do władz samorządowych, lokalnych władz oświatowych i kulturalnych, oraz drugą – otwartą, dla mieszkańców miejscowości, na którą zostali zaproszeni również rodzice i nauczyciele. Koncepcja wycieczki zakładała zaprezentowanie możliwie wielu ogólnych informacji na temat historii szamotulskich Żydów. Uczniowie odnosili się głównie do obiektów architektonicznych i na ich przykładzie chcieli pokazać cały przekrój żydowskiego życia w Szamotułach: od obyczajów i religijności po życie gospodarcze.
Uczniowie z Szamotuł po raz kolejny wyszli ze swoją pracą z murów swojej szkoły włączając do swoich działań uczniów z innych placówek, prowadząc dla nich specjalne wycieczki śladami szamotulskich Żydów. Uczennice samodzielnie zorganizowały w wybranych klasach czytania żydowskiej literatury, a także projekcję filmu „Cud purymowy” połączoną z dyskusją na temat antysemityzmu.
Swoje rozbudowane materiały zgromadzone w ramach pracy nad projektem upublicznili także w formie ogólnodostępnej strony internetowej, dzięki której każdy zainteresowany może wziąć udział w odkrywaniu lokalnej żydowskiej historii. Co więcej, po zakończeniu warsztatów uczniowie zaprosili do swojej szkoły Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha, aby podzielić się owocami swojej pracy. Spotkanie, pierwsze tego typu w mieście, okazało się dużym sukcesem i okazją do bezpośrednich rozmów.
Działania uczniów wywarły duże wrażenie na mieszkańcach miasta. Można szacować, że w ich projektach wzięło udział ponad 300 osób! Dzięki petycji do władz miasta o umieszczenie tablic upamiętniających przedwojenną społeczność żydowską, wysiłek uczniów może na trwale wpisać się w lokalny krajobraz.
Szkoła:
Gimnazjum nr 4 w Zespole Szkół nr 2 im. Stanisława Staszica
Uczniowie:
grupa chętnych z klas IIa i IIIa
Nauczycielki:
Klaudia Tomaszak-Ślipka, Krystyna Warguła
Trenerki:
Ewelina Bartosik, Magdalena Ogieniewska
Więcej informacji o Szamotułach znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
