| 2014 |
Zagórów
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Braci Kostaneckich
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Braci Kostaneckich
| 2014 |
Tytuł finalisty na Gali Szkoły Dialogu 2014
„Zagórów. Mieszkaliśmy w piętrowym domu na dużym rynku. Mieliśmy sklep tekstylno-galanteryjny, z którego się utrzymywaliśmy” – mówi p. Leon Jedwab głosem jednego z uczniów z Zagórowa w filmie „Coś dobrego na końcu tęczy”. Film jest dziełem uczniów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Zagórowie, stworzonym w ramach programu Szkoła Dialogu. Dom p. Leona nadal stoi: duże białe dwuskrzydłowe okna, szary tynk, na parterze mieści się teraz apteka. „W soboty spotykaliśmy się z przyjaciółmi i chodziliśmy do synagogi. Niestety, synagogę spalili Niemcy w czasie II wojny światowej” – czytają dalsze wspomnienia Ocalonego z Zagłady zagórowscy uczniowie. Synagogi nie odbudowano, dziś w tym miejscu stoi piekarnia. „Chrześcijanie mieli swoją łaźnię i my mieliśmy łaźnię, ale rytualną, nazywała się mykwa. Z resztą dziś też się tak nazywa. Obok mykwy znajdowała się rzeźnia, zabijano w niej kurczaki, no i inne zwierzęta” – na jednym z podwórek blisko rynku można rozpoznać jeszcze miejsce po mykwie – jest fragment murowanej studni, a nawet zachowana kuczka lub sztybel. Nie wiadomo, bo nikt tam nie chodzi, to teren prywatny. Zresztą, mało kto w ogóle wie o tym miejscu. „Mieliśmy też cmentarz. Został zniszczony przez nazistów. Zostały tam tylko dwa nagrobki. Tych dwóch hitlerowcy nie mogli ruszyć – okazały się za ciężkie”. Dwie ciężkie macewy nadal stoją na cmentarzu. W ostatnich latach postawiono nawet tablicę: „Cmentarz żydowski. Teren prawnie chroniony. Uszanuj miejsce spoczynku zmarłych”.
„Miałem szczęśliwe dzieciństwo i kochającą rodzinę…” – czytają dalej uczniowie. Wspomnienia p. Jedwaba prowadzą ich przez historię przedwojenną i lata okupacji.
Warsztaty Szkoły Dialogu przybliżyły uczniom nie tylko historię miasta, lecz także kulturę i religię żydowską. Żydzi mieszkali w Zagórowie od XIX w. W 1939 r. zanotowano tu około 630 mieszkańców pochodzenia żydowskiego. Podczas II wojny światowej zginęli prawie wszyscy, zostali zamordowani w lasach pod Koninem. Podczas warsztatów uczniów najbardziej zaciekawiła kultura i obyczajowość Żydów. Ciekawymi dla nich były także zagadnienia poświęcone porównaniu religijności chrześcijan i Żydów. Na ostatnie spotkanie trenerki zaprosiły p. Damiana Kruczkowskiego, konińskiego aktywistę, który opowiedział młodzieży o możliwościach, jakie daje praca społeczna. Podczas poszukiwań informacji do samodzielnego projektu uczestników poruszyła najbardziej historia jednego z nielicznych zagórowskich Żydów, który przeżyli czas Zagłady – p. Leona Jedwaba, o którego losach postanowili przygotować film. Do stworzenia autorskiego scenariusza wykorzystali wywiad z Ocalałym. Dodatkowych informacji szukali także na jego stronie internetowej. Pomocy przy montowaniu materiału udzielił uczniom nauczyciel informatyki p. Radosław Napierała. Dźwięk udało się nagrać dzięki uprzejmości lokalnej dziennikarki – p. Nadii Gierszewskiej z Radia Twoja Słupca.
Podczas premiery filmu materiał zaprezentowano uczniom i nauczycielom szkoły. Zaproszono ich także na wycieczkę, w czasie której zgromadzeni gości odwiedzili miejsca, gdzie kiedyś znajdowały się mykwa, jatki, synagoga, piekarnia żydowska i jesziwa, a także dom rodzinny p. Leona Jedwaba. W czasie spaceru uczniowie rozdali wszystkim żonkile, na wzór akcji organizowanej w rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Na jednorazowym pokazie filmu uczniowie jednak nie poprzestali. We wrześniu wzięli udział w konferencji metodycznej dla nauczycieli historii w Koninie, gdzie zaprezentowali swój autorski film lokalnym historykom.
Kolejna projekcja odbyła się w hali widowiskowo-sportowej, po której dr Jolanta Kmieć wygłosiła prelekcję o pielęgnowaniu pamięci o historii lokalnej. W grudniu Krzysztof Wiatrowski, uczeń technikum, pomógł uczestnikom projektu wykonać mapkę z ważnymi miejscami dotyczącymi życia, kultury i religii zagórowskich Żydów. Wtedy też odbyła się ostatnia wycieczka dedykowana uczniom sąsiedniego gimnazjum. Film „Coś dobrego na końcu tęczy. Losy Leona Jedwaba z Zagórowa” dostępny jest w Internecie, także z angielskimi napisami, przygotowanymi przez nauczycielkę języka angielskiego p. Ilonę Król. Został też przekazany do Muzeum Holokaustu w Melbourne, a także od Żydów mieszkających w Izraelu.
Szkoła:
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Braci Kostaneckich
Wyróżnienie:
Tytuł finalisty na Gali Szkoły Dialogu 2014
Uczniowie:
uczniowie z różnych klas
Nauczyciel:
Łukasz Parus
Ekspert:
Damian Kruczkowski
Trenerki:
Katarzyna Niewczas, Maria Pawlak
Więcej informacji o Zagórowie znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
