| 2014 |
Zamość
Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana K. Norwida
Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana K. Norwida
| 2014 |
Początek historii Żydów w Zamościu zbiega się z założeniem miasta. W XVI wieku Jan Zamoyski sprowadził do miasta Żydów sefardyjskich, którzy zajmowali się głównie handlem diamentami, kosztownymi tkaninami, orientalnymi przyprawami oraz wyrobami rzemiosła artystycznego, licząc, że stanie się to dla niego dodatkowym źródłem dochodu. Sefardyjska gmina żydowska była pierwszą tego rodzaju w Polsce. W XVII wieku osiedlili się w Zamościu także aszkenazyjczycy, którzy wkrótce stali się większością żydowskich mieszkańców miasta. Zamojska gmina w XVIII wieku była jedną z największych w Polsce, był to także jeden z głównych ośrodków Haskali – żydowskiego oświecenia na terenach Polski.
Tuż przed wybuchem wojny w Zamościu mieszkało około 12 tysięcy Żydów. W październiku 1939 roku Niemcy powołali Judenrat, a wiosną 1941 roku utworzyli getto. Od kwietnia do września 1942 roku około 4 tysiące osób zostało wywiezionych do obozu zagłady w Bełżcu. W październiku 1942 roku na miejscu rozstrzelano 500 osób, pozostałe 4 tysiące zostało również wywiezionych do Bełżca. Do dziś w mieście zachowało się sporo śladów żydowskiej obecności: dwie synagogi, dwa domy modlitwy i mykwa. Synagoga przy ulicy Zamenhofa (dawniej Żydowskiej) została wyremontowana przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, a w 2014 roku odbyła się tam bar micwa Jake’a Wisnika.
Warsztaty Szkoły Dialogu w Zamościu obfitowały w emocjonujące wydarzenia. Podczas przygotowań do samodzielnego projektu upamiętniającego żydowską społeczność Zamościa uczniom udało się przeprowadzić wywiad z jedną z najstarszych mieszkanek Zamościa. Pani Kotowska odpowiedziała młodzieży o przedwojennych latach spędzonych w Zamościu. Udział w projekcie skłonił młodzież do refleksji nad stosunkami polsko-żydowskimi, a także nad odpowiedzialnością za historię i pamięć.
Uczniowie postanowili przeprowadzić grę miejską „śladami zamojskich Żydów” oraz nagrać audioprzewodnik po żydowskim Zamościu. Wycieczka obejmowała synagogę, domy modlitwy przy placu Stefanidesa i ulicy Pereca, przytułek dla kalek i starców, jatki, dom kahalny, mykwę i Nadszaniec – obóz pracy przymusowej.
Wiele satysfakcji przyniosło uczniom przyjęcie przygotowanego po wyciecze przewodnika przez Informację Turystyczną w Zamościu. Przewodnik został przetłumaczony przez uczniów na język angielski i niemiecki.
Jednak największe emocje czekały uczniów w lipcu, już po zakończeniu roku szkolnego. Uczestnicy Szkoły Dialogu zostali zaproszenia do wzięcia udziału w wyjątkowym wydarzeniu – pierwszej po wojnie bar micwie w zamojskiej synagodze. 3 lipca 13-letni Jake Wisnik po raz pierwszy uroczyście odczytał wtedy fragment Tory. „Chciałem wrócić do Polski i mieć tu swoją bar micwę, aby udowodnić, że Żydzi w Polsce są dalej obecni i wielu Polaków wita ich z otwartymi ramionami” – mówił chłopiec.
Szkoła:
Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana K. Norwida
Uczniowie:
klasa II c
Nauczycielka:
Beata Pisarczyk
Trenerzy:
Anna Geller, Stanisław Niemojewski
Więcej informacji o Zamościu znajdziesz na stronie Wirtualny Sztetl:
Program SZKOŁA DIALOGU w Zamościu został zrealizowany dzięki wsparciu państwa EVY i BOBA WISNIKÓW.
Dziękujemy Conference on Jewish Material Claims Against Germany (Claims Conference) za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu. Poprzez restytucję mienia ofiar Holokaustu, Claims Conference wspiera organizacje na całym świecie w działaniach edukacyjnych na temat Holokaustu oraz na rzecz zachowania pamięci o ofiarach Zagłady.
Dziękujemy Friends of the Forum za wsparcie programu edukacyjnego Szkoła Dialogu.
