Działoszyn

Wizyta gości z Izraela

czerwiec 2016

Zwycięzcy Szkoły Dialogu 2015 – uczniowie z Wielunia – cały czas działają. W czerwcu 2016 do Szlakiem wieluńskich Żydów / Jews of Wielun zgłosiła się z prośbą o pomoc pani, którą odwiedzili goście z Izraela. Ich rodzina pochodzi z pobliskiego Działoszyna. Nasi absolwenci zostali poproszeni o oprowadzenie grupy po Działoszynie sprzed wojny! O spotkaniu opowiada Katarzyna Tasarz, która prowadziła spacer:

„Do Działoszyna przyjechali Goście z Izraela. Dziadek jednego z panów pochodził stąd. Nasze zwiedzanie rozpoczęliśmy od Placu Wolności. Odwiedziliśmy najważniejsze miejsca w Działoszynie związane z kulturą żydowską. Zwiedziliśmy pozostałość po kirkucie oraz miejsce, gdzie kiedyś znajdowała się synagoga. Przeszliśmy ulicami, gdzie przed wojną mieszkało wiele rodzin żydowskich. Cieszę się, że mogłam oprowadzić Panów po mojej miejscowości. Goście również byli zadowoleni (…). To było wspaniałe przeżycie i mam nadzieję, że jeszcze nie raz będę miała szanse na wcielenie się w rolę przewodnika po mojej rodzinnej miejscowości.”

Wizyta rodziny Goldmanów 

lipiec 2016

Wizyta liderów amerykańskiej społeczności żydowskiej 

październik 2011

Pod koniec października 2011, Forum Dialogu gościło liderów amerykańskiej społeczności żydowskiej. Oprócz Warszawy, Krakowa i Oświęcimia goście odwiedzili również Kutno, miasto na północ od Łodzi, ważny ośrodek społeczności żydowskiej przed wojną i rodzinne miasto jednej z uczestniczek, Irene Pletki.

Uczestnicy delegacji spotkali się z uczniami II Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza, którzy wiosną 2011 wzięli udział w programie edukacyjnym Forum – Szkole Dialogu. Po zapoznawczym warsztacie, zaproszeni kutnowscy aktywiści opowiedzieli o działaniach realizowanych w mieście na rzecz upamiętniania przedwojennej społeczności żydowskiej. Grażyna Baranowska z Miejskiej Biblioteki Publicznej przedstawiła założenia realizowanego cyklicznie Festiwalu Szaloma Asza, a Janusz Pawlak opowiedział o swojej  publikacji na temat historii kutnowskiej społeczności żydowskiej. Na koniec licealiści poprowadzili amerykańskich gości śladami kutnowskich Żydów. Trasa wiodła z Liceum Kasprowicza do centrum miasta, gdzie mieściła się synagoga, na ulicę Mickiewicza, aż do cukrowni ,,Konstancja”, na terenie której znajdowało się getto. Była to niezwykła, żywa lekcja historii.

Więcej o Szkole Dialogu w Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Kasprowicza

Z wizytą studyjną w Bramie Cukermana

W grudniu 2016 Forum Dialogu zorganizowało tygodniową wizytę studyjną do Polski dla gości z Izraela i Stanów Zjednoczonych. Po pobycie w Warszawie uczestnicy udali się do Skierniewic, Gliwic i Krakowa, zwiedzili też Muzeum i Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau.

W piątkowy wieczór 9 grudnia spotkali się w Będzinie z Karoliną i Piotrem Jakoweńko oraz Dariuszem Walerjańskim, uczestnikami programu Liderzy Dialogu, aby razem spędzić szabatowy wieczór. W odratowanym i odrestaurowanym dawnym domu modlitwy w jednej z kamienic w Będzinie, którą opiekuje się Fundacja Brama Cukermana, założona przez małżeństwo Jakoweńków, uczestnicy wizyty i goście zasiedli przy jednym stole, aby poznać się i nawiązać więzi.

Podczas rozmów z lokalnymi aktywistami grupa usłyszała o działaniach na rzecz zachowania żydowskiego dziedzictwa Będzina, Zabrza i całego regionu. Rozmowy trwały do późna w nocy, a następnego dnia wątki związane z żydowskim dziedzictwem w regionie kontynuowano podczas wizyty w Gliwicach. Spotkanie to było niezwykle ważne dla wszystkich obecnych.

Więcej o Liderze Dialogu w Zabrzu

Więcej o Liderach Dialogu w Będzinie

Wizyta edukatorów Facing History and Ourselves

sierpień 2015

W sierpniu 2015 po raz trzeci przyjechała do Polski delegacja edukatorów w ramach naszej współpracy z Facing History and Ourselves. Dzięki wsparciu Ambasady RP w Waszyngtonie goście odwiedzili Warszawę, Kraków oraz Muzeum i Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau. Spotkali się też z uczniami ze Szkoły Dialogu w Końskich, którzy mimo okrojonego składu grupy, pokazali im żydowską historię miasta. Po spotkaniu goście wyrazili swoje podziękowanie i podziw dla pracy uczniów:

„Dziękujemy wam za podjęcie ryzyka, ryzyka uczenia się nie tylko o jasnych stronach historii, ale także tych mroczniejszych. A także podjęcia ryzyka nauczenia o tym nas. Jesteśmy wam bardzo wdzięczni za możliwość poznania tych faktów, ale też, co ważniejsze, niesamowicie doceniamy to, że zależy wam na zmienianiu świata na lepsze (…) po tym co usłyszeliśmy jesteśmy pewni, że wasza społeczność i Polska będą z was dumne” – Jack Fiedler.

„Wiem, że niektóre rzeczy których się nauczyliście wcale nie były przyjemne, i wiem jakiej odwagi wymaga skonfrontowanie się z nie tylko wesołymi, ale także tymi trudniejszymi wspomnieniami. Szczególne wrażenie zrobiły na mnie wasze zdolności badawcze, dzięki którym odkryliście fotografię Leni Riefenstahl i ślady po mezuzie na dawnej Talmud-Torze. Wszyscy macie prawo być bardzo dumni z tego, jak wiele się nauczyliście, i na jak wiele osób wpłynęło wasze dzielenie się wiedzą” – Ellen Friedman.

Więcej o Szkole Dialogu w II Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej-Curie

Wizyta przedstawicieli brytyjskiej społeczności żydowskiej

maj 2015

W dniu 7 maja 2015 uczestników i uczestniczki Szkoły Dialogu z II LO w Końskich odwiedziła grupa przedstawicieli społeczności żydowskiej z Wielkiej Brytanii, zwiedzających Polskę na zaproszenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Podczas warsztatów wprowadzających młodzież oraz goście mieli możliwość poznania się, porozmawiania o wrażeniach z Polski, doświadczeniach w pracy nad projektem Szkoły Dialogu, a także o wspólnych zainteresowaniach.

Prowadzona po raz pierwszy przez licealistki i licealistów z Końskich wycieczka była okazją nie tylko do przedstawienia żydowskiej historii ich miejscowości, pokazania odnalezionego śladu po mezuzie, opowiedzenia o wizycie Leni Riefenstahl, przedstawienia życia przedwojennych mieszkańców, ale też wysłuchania ciekawych informacji o judaizmie i kulturze żydowskiej z ust ekspertów, którzy byli wśród gości.

Wizyta studyjna nauczycieli z Milwaukee

listopad 2015

Uczestniczący jesienią 2015 roku w wizycie studyjnej zorganizowanej przez Forum Dialogu nauczyciele z Milwaukee w USA spotkali się z uczniami Zespołu Szkół w Krzepicach – absolwentami programu Szkoła Dialogu. Spotkanie rozpoczęły warsztaty, podczas których uczestnicy rozmawiali ze sobą na temat realizowanego przez młodzież projektu oraz ich zainteresowań i planów. Po czasie spędzonym na wzajemnym poznaniu się absolwenci Szkoły Dialogu wcielili się w rolę przewodników i oprowadzili gości śladami dawnej żydowskiej społeczności Krzepic.

W ramach spaceru, który młodzież przygotowała w trakcie Szkoły Dialogu, przewodnicy-uczniowie pokazali gościom m.in. miejsce nieistniejącej synagogi, ruiny synagogi nad Liswartą, tablicę upamiętniającą ofiary Zagłady oraz zabytkowy żydowski cmentarz. Tam uczestnicy spaceru wysłuchali modlitwy „Awinu Malkejnu” w wykonaniu jednej z uczennic.

Więcej o wrażeniach z Polski można przeczytać we wspomnieniach uczestniczki wizyty Sary Minash z tamtego dnia (poniżej).

Sara Minash wspomina spotkanie w Krzepicach:

„Szarym porankiem wyruszyliśmy z Warszawy do miejscowości Krzepice, gdzie, jak nam powiedziano, uczniowie pod okiem edukatorów Forum uczyli się o żydowskiej społeczności miasteczka, która żyła tam jeszcze przed wojną.

Kiedy wchodziłam do budynku [szkoły w Krzepicach], po mojej twarzy niespodziewanie zaczęły płynąć łzy. Może to przez normalność, jaka tam panowała, zwykły szkolny dzień. Nie ma tu jednak moich kuzynów, którzy w mojej pamięci już na zawsze pozostaną młodzi.

Niedługo później wraz z grupą młodzieży podążaliśmy śladami żydowskiej społeczności Krzepic. Niezwykle wzruszyła mnie dogłębna wiedza uczniów i ich powaga. Moje łzy świadczyły o serdeczności i nadziei na lepsze jutro. Dotarliśmy przed ruiny synagogi w Krzepicach, gdzie młoda dziewczyna perfekcyjnie zaśpiewała po hebrajsku modlitwę na Jom Kipur, Avinu Malkeinu. „Avinu Malkeinu [Nasz Ojcze, Nasz Królu] zgrzeszyliśmy przeciw Tobie”… Płakał każdy z nas. Ile pracy trzeba włożyć w naukę, aby dokonywać takich wyborów i jaki będzie to miało wpływ na nas wszystkich i na mnie.

W drodze na cmentarz żydowski nasza grupa z Milwaukee zebrała trochę kamieni… Niepotrzebnie. Kiedy bowiem dotarliśmy do cmentarza, uczniowie rozdali nam kamienie, które dla nas przygotowali. Podziękowałam uczniom i Forum za ich pracę w imieniu swoim, mojej rodziny, która przeżyła, tych którzy nie przeżyli oraz w imieniu tych ludzi, którzy są na tym cmentarzu pochowani i ich rodzin, którzy zapewne nie przeżyli. Żywię nadzieję, że po tym, czego ta młodzież się nauczyła i co zrobiła, nigdy nie stanie się obojętna na cierpienie innych.

Mój ojciec urodził się i mieszkał w Krakowie, gdzie należał do młodzieżowego ruchu Gordonia. Liderem tego ruchu był A. D. Gordon, który kiedyś powiedział „Światło nie będzie triumfować nad ciemnością jeżeli nie zdamy sobie sprawy z tej prostej prawdy: zamiast walczyć z ciemnością, musimy rozpraszać światło i czynić je mocniejszym.”

To właśnie w działaniach Forum Dialogu widzę pracę nad szerzeniem światła wiedzy, które jako jedyne może wpłynąć na dokonywanie zmian. Forum dało mi promień światła w ciemności, z jaką rozpoczęłam tę podróż. DZIĘKUJĘ!”

Więcej o Szkole Dialogu w Liceum Ogólnokształcącym im. Władysława Broniewskiego

Wizyta uczestników Polsko-Żydowskiego Programu Wymiany

kwiecień 2013

W kwietniu 2013 Forum Dialogu zorganizowało dla polskich uczestników wszystkich edycji Polsko-Żydowskiego Programu Wymiany wyjazd do Kazimierza Dolnego. W pierwszym dniu wyjazdu odbyło się spotkanie z uczniami Gminnego Zespołu Szkół w Kazimierzu Dolnym, którzy uczestniczyli w tegorocznej edycji programu Szkoła Dialogu.

Po warsztatach zapoznawczych uczniowie zaprosili gości na wspólną wycieczkę po Kazimierzu, śladami miejsc związanych z kazimierskimi Żydami, która zakończona została quizem sprawdzającym wiedzę uczestników.

Więcej o Szkole Dialogu w Gminnym Zespole Szkół

Wizyta delegacji synagogi Ec Chaim z Warszawy

maj 2013

W weekend 17-19 maja 2013 w Broku odbywał się Szabaton – czyli wspólny wyjazd integracyjny osób skupionych wokół Ec Chaim – Kongregacji Postępowej działającej w ramach Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Uczniowie i uczennice z Zespołu Szkół im. Józefa Piłsudskiego w Broku oprowadzili członków synagogi Ec Chaim po swojej miejscowości.

Wycieczka była podróżą do przeszłości miasteczka, uczestnicy mogli dowiedzieć się wiele o historii i kulturze brokowskich Żydów. Na koniec Rabin Stas Wojciechowicz serdecznie pogratulował i podziękował uczniom za pracę włożoną w projekt.

Więcej o Szkole Dialogu w Zespole Szkół im. Józefa Piłsudskiego

Spotkanie z Georgem Elbaumem

czerwiec 2017

W czerwcu 2017 roku do Polski przyjechał George Elbaum, Ocalały z Zagłady, wraz ze swoją żoną Mimi, synem Jordanem i synową Rebeccą. W czasie swojego pobytu w Polsce odwiedzili oni absolwentów Szkół Dialogu z mazowieckich miejscowości, w tym uczniów Gimnazjum nr 2 im. Św. M.M. Kolbego w Błoniu, gdzie nauczycielką jest Dorota Berlińska, lokalna Liderka Dialogu.

Trudno rozmawiać z młodzieżą o Zagładzie szczerze, ale też z wyczuciem. Niemniej urodzony w Warszawie George Elbaum opanował tę sztukę do perfekcji.

Zapraszamy do obejrzenia relacji ze spotkań George’a Elbauma w Grójcu, Błoniu i Mszczonowie:

Darczyńcy

Program współfinansowany przez Malka and Pinek Krystal Scholarship Fund.

Więcej o Szkole Dialogu w Gimnazjum nr 2 im. Maksymiliana Kolbego

Więcej o Liderce Dialogu Dorocie Berlińskiej

Wizyta World Presidents Organization i Young Presidents Organization

kwiecień 2015

24 kwietnia 2015 r. uczniowie i uczennice Gimnazjum nr 2 w Błoniu, zwycięzcy Szkoły Dialogu 2013 spotkali się z 23-osobową grupą przedstawicieli World Presidents Organization i Young Presidents Organization. Po krótkich warsztatach integracyjnych młodzież z Błonia, zarówno ta biorąca udział w projekcie od początku jak i uczniowie, którzy w 2015 roku przyłączyli się do projektu zabrali gości na wycieczkę śladami błońskich Żydów.

Chaja Łaja, żydowska dziewczynka, której przedwojenne i wojenne losy udało się uczniom odtworzyć, stała się przewodniczką po Błoniu z dawnych czasów. Młodzież pokazała swoim gościom gdzie stała kiedyś synagoga i inne ważne miejsca dla żydowskiej społeczności. Opowiedziała o tragicznej miłości religijnej żydówki i chrześcijanina, o której rozpisywały się przedwojenne gazety lokalne. Dla uczniów, którzy niedawno dołączyli do projektu była to pierwsza szansa, żeby sprawdzić się jako przewodnicy w praktyce. Próbę przeszli znakomicie!

Więcej o Szkole Dialogu w Gimnazjum nr 2 im. Maksymiliana Kolbego

Wizyta Facing History and Ourselves

maj 2014

W poniedziałek 12 maja 2014 uczniowie Gimnazjum nr 2 im. Św. M.M. Kolbego w Błoniu spotkali się z delegacją zarządu amerykańskiej organizacji edukacyjnej Facing History and Ourselves. O tym spotkaniu Steve Becton z Facing History and Ourselves pisał następująco:

„Wszyscy potrzebowaliśmy dziś nadziei i inspiracji. Wiedziałem, że to nadejdzie wraz z dniem spędzonym ze uczniami. Kiedy przyjechaliśmy do szkoły, widać było, że gimnazjaliści są podekscytowani i zdenerwowani. Nie mieli pojęcia, że tak wielu z nas liczyło, że podniosą nas na duchu. Nie rozczarowali. Ta niesamowita młodzież, wciąż ucząca się języka angielskiego, odważnie i z dumą oprowadziła nas po swoim mieście pokazując najważniejsze miejsca należące przed wojną do Żydów. Najbardziej uderzyło mnie, że ta chrześcijańska, polska młodzież traktowała opowieść o Żydach z taka dbałością, jakby zdawała sobie sprawę, że to także ich historia”.

fot. Z.Radzik

Więcej o Szkole Dialogu w Gimnazjum nr 2 im. Maksymiliana Kolbego

Po przełomie 1989 roku, gdy otworzyły się granice między Polską a światem zachodnim, a Rzeczpospolita i Izrael nawiązały stosunki dyplomatyczne, do naszego kraju zaczęły przyjeżdżać z jednej strony dziesiątki tysięcy żydowskiej młodzieży, a z drugiej liczne grupy odwiedzające miejsca związane z życiem swoich przodków. Polska pozostaje miejscem niezwykle ważnym na żydowskiej mapie świata – nie tylko ze względu na liczne związki rodzinne, ale także jako miejsce, gdzie dokonała się Zagłada.

Podróże do Polski często są emocjonalnie wyczerpującym wyzwaniem dla żydowskich gości. O tych  powrotach do Polski, do miejsc związanych z ich rodzinną historią, powstały już książki i sztuki, filmy dokumentalne, nie mówiąc o artykułach prasowych i prywatnych opowieściach o tym, jak było. Te relacje często wspominają problemy komunikacyjne i poczucie wyobcowania, towarzyszącym gościom poszukującym jakichkolwiek informacji o swoim miejscu pochodzenia i losach tych członków ich rodzin, którzy zostali w Polsce. Opisują także niejednoznaczne i trudne emocje towarzyszące obserwowaniu tego, co stało się przez powojenne lata ze śladami pozostawionymi przez niegdyś kwitnące żydowskie społeczności.

W tym samym momencie, po zmianie systemu politycznego, ekonomicznego i społecznego, i otworzeniu się nowych możliwości zapewnianych przez demokratyczne państwo, po dekadach peerelowskiego „zamrożenia” wszystkich tematów związanych z polsko-żydowską przeszłością, Polacy i Polki rozpoczęli trudny i długotrwały proces mierzenia się z własną, nieraz niezwykle skomplikowaną historią. Zdając sobie sprawę z tego, jak znacząca część dziejów polsko-żydowskich relacji zniknęła bądź została usunięta ze zbiorowej pamięci, starają się na powrót odbudować mosty między współczesnością a Polską przeszłości. W tym poczuciu, że ważne więzi łączące Polskę z polskimi Żydami zostały przecięte, wiele Polek i Polaków nieżydowskiego pochodzenia działa na rzecz przywrócenia pamięci o Żydach, którzy zginęli podczas Zagłady i stara się nawiązać nowe więzi ze współczesną żydowską wspólnotą: tą niewielką tutaj w kraju, i tą znacznie liczniejszą zagranicą.

Z tej prostej przyczyny, że we współczesnej Polsce żydowska społeczność jest proporcjonalnie mała na tle prawie czterdziestomilionowej populacji kraju, większość osób zainteresowanych żydowskim dziedzictwem Polski zwyczajnie nie ma możliwości spotkania osoby żydowskiego pochodzenia. Nieraz zdarza się tak, że osoby spędzające długie godziny na poznawaniu osobistych żydowskich historii sprzed wielu dekad, nigdy nie miały okazji do rozmowy z osobą identyfikującą się jako Żyd czy Żydówka.

Forum Dialogu doskonale rozumie, że prawdziwa i konstruktywna odbudowa więzi międzyludzkich nie jest możliwa bez takich osobistych spotkań twarzą w twarz. Dlatego też od 2010 roku organizujemy spotkania między żydowskimi gośćmi odwiedzającymi Polskę, a uczestnikami i uczestniczkami naszych programów: uczniami i uczennicami Szkoły Dialogu oraz Liderkami i Liderami Dialogu. Z naszego doświadczenia wynika, że dla obydwu tych grup spotkania te często stanowią kamień milowy na niełatwej drodze ku odbudowie więzi i rozpoczęcia dialogu. Uczniowie i uczennice, Liderki i Liderzy czują się wzmocnieni i zmotywowani do dalszych działań, gdy widzą że ich dotychczasowa praca jest doceniana. Goście wracają ze swojej podróży z mocnym przeświadczeniem, że Polska to nie tylko kraj żydowskiej przeszłości i jej tragicznego końca podczas Zagłady – dowiadują się, że istnieje liczna, połączona wspólnymi ideałami polska społeczność, nie szczędząca wysiłku w dziele upamiętniania historii polskich Żydów, nadająca nowy sens niełatwej historii działaniem w teraźniejszości.