W 2017 roku Forum Dialogu wprowadziło nowe możliwości otrzymania wsparcia dla Liderów Dialogu – granty na realizację projektów mających na celu nawiązanie relacji pomiędzy potomkami Żydów z danej miejscowości a lokalną społecznością oraz trwałe upamiętnienie i upowszechnienie wiedzy o lokalnym dziedzictwie żydowskim.

Jednym z projektów realizowanych w ramach tego programu jest Odczytywanie popiołów – śladami dąbrowskich Żydów, wielowątkowe działanie prowadzone przez Dorotę Budzińską, Liderkę Dialogu z Dąbrowy Białostockiej.

Dzięki jej niestrudzonym wysiłkom oraz wsparciu lokalnych władz, w czerwcu 2018 odbyło się uroczyste otwarcie wystawy 18 prac z cyklu „Kadisz dla Dąbrowy Białostockiej” Marka Podwala, inspirowanych wizytą w jego rodzinnym mieście. W wernisażu wziął udział nie tylko on sam, ale także dwójka innych potomków dąbrowskich Żydów: Kiki Harary (z domu Mowszowicz), prawnuczka rabina Dąbrowy Mojżesza Gerszona Mowszowicza, i Michael Nevins, autor dąbrowskiej księgi pamięci, zaangażowany w renowację miejscowego cmentarza żydowskiego. Otwarciu wystawy towarzyszyły też inne wydarzenia: premiera książki Marka Podwala „Kadisz dla Dąbrowy Białostockiej”, egzemplarze której autor podarował Liderom Dialogu, a także warsztaty plastyczne i zwiedzanie miasta, podczas którego w roli przewodników wystąpiły uczennice i uczniowie biorący udział w programie Szkoła Dialogu.

We wzruszającym przemówieniu Michael Nevins mówił o tym, jak ważne są takie wydarzenia: „Mówi się, że »jedyną rzeczą potrzebną złu do zwycięstwa jest bierność dobrych ludzi«. Projekty edukacyjne, takie jak ten realizowany przez Dorotę w Dąbrowie Białostockiej, a także inne, podobne działania prowadzone w innych miastach udowadniają, że nikt nie pozostaje bierny”.

fot. Odczytywanie popiołów – śladami dąbrowskich Żydów

Kolejnym projektem realizowanym w ramach programu są Dni Otwartych Ramion w Zbąszyniu, realizowane przez Anitę Rucioch-Gołek, Liderkę Dialogu ze Zbąszynia.

Anita Rucioch-Gołek dowiedziała się o Isabelli Webber, urodzonej w Niemczech polskiej Żydówce, zupełnym przypadkiem. Isabella Webber znalazła się w Zbąszyniu w wyniku Polenaktion – przeprowadzonej w 1938 roku przez nazistowskie Niemcy akcji wydalenia polskich Żydów przebywających na ich terytorium do Polski. Isabelle przeżyła wojnę, bo została wraz z innymi żydowskimi dziećmi przyjęta przez Wielką Brytanię, mieszka tam do dzisiaj. Choć nie chciała nigdy odwiedzić Niemiec, to powrót do Zbąszynia był jej wielkim marzeniem – obawiała się tylko przyjazdu do miasta, w którym nie ma już nikogo znajomego. Przypadkowe spotkanie z mieszkańcem Zbąszynia doprowadziło do tego, że Isabelle poznała Anitę Rucioch-Gołek, a ta pomogła jej zorganizować wizytę w rodzinnym mieście.

W Zbąszyniu na Isabelle i jej syna Chaima czekało gorące przyjęcie – dzięki wysiłkom Anity i zaangażowanej grupy osób, które Liderka wokół siebie zgromadziła: wśród nich byli burmistrz miasta, były uczeń i uczestnik programu Szkoła Dialogu, a także rodzina i przyjaciele. Pobyt Webberów w Zbąszyniu, możliwy dzięki grantowi Forum Dialogu, miał bardzo intensywny program, wypełniony zwiedzaniem i spotkaniami. Co ważne, mieszkańcy i mieszkanki Zbąszynia mieli wiele okazji, aby z gośćmi porozmawiać i lepiej się poznać.

Jednym z filarów misji Forum Dialogu jest inspirowanie powstawania nowych więzi. Dlatego bardzo się cieszymy, że mieliśmy możliwość pomóc Anicie i Isabelle w ich niezwykłym spotkaniu.

fot. Zbąszyński Balagan

Program finansowany przez Fundację Ledor Wador.