Od marca 2020 roku Zespół Forum Dialogu pracuje zdalnie. Podjęliśmy decyzję, że działając odpowiedzialnie i w trosce o bezpieczeństwo uczestników naszych programów oraz zespołu Forum, musimy odwołać tegoroczne konferencje, seminaria oraz inne działania oparte na spotkaniach większych grup niespokrewnionych ze sobą osób. Nie mogąc się spotkać w dużej grupie, nie rezygnujemy jednak z zacieśniania tych więzi, które już mamy i budowania nowych.  Udało nam się przeformułować plan działania naszych programów tak, żeby w bezpiecznej formule nadal realizowały misję Forum.

Pierwszym wyzwaniem, przed którym stanęliśmy, była Gala Szkoły Dialogu. Gala odbyła się online – w tej formule spotkała się dwutysięczna internetowa publiczność uczniów i uczennic Szkoły Dialogu, ich nauczycielek i nauczycieli, a także osób wspierających Forum z całej Polski i świata. Więcej o #GaliOnline można przeczytać tutaj.

Po tym wyzwaniu zmierzyliśmy się z kolejnymi, czyli jak utrzymać więź z uczestnikami naszych programów i włączyć ich w realizację naszej misji? Od marca pracujemy intensywnie, organizując dla uczestników naszych programów spotkania online.

Są to spotkania merytoryczne z ekspertami i akademikami na tematy polsko-żydowskie, ale też sieciujące uczestników różnych naszych programów, którzy mają możliwość porozmawiania o swoich motywacjach i doświadczeniach. Formuła online to unikalna okazja do spotkania i rozmowy naszych Przyjaciół i Uczestników programów w Polsce, Izraelu i USA.

Jednocześnie w programie Liderzy Dialogu rozpoczęliśmy nową formułę współpracy Liderów i Liderek Dialogu, czyli stworzenie grup regionalnych – przestrzeni do integracji Liderów i Liderek działających w tym samym regionie, a także wspólnego działania. Więcej o grupach regionalnych można przeczytać tutaj. Do tej pory powstały cztery pilotażowe grupy, ale już wkrótce zainaugurujemy kolejne regionalne grupy wsparcia, które pozwalają na bliższą współpracę i odpowiedź na wspólnie zdefiniowane potrzeby i wyzwania. Spotkania grup odbywają się online.

Wczoraj w związku z zagrożeniem epidemiologicznym chorobą COVID-2019 Główny Inspektorat Sanitarny zarekomendował odwołanie imprez dla publiczności powyżej 1000 osób w zamkniętych pomieszczeniach. Dzisiaj rano taką rekomendację wydał również wojewoda mazowiecki. W związku z tym z ogromną przykrością jesteśmy zmuszeni odwołać jutrzejszą Galę Szkoły Dialogu w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie.

Do ostatniej chwili mieliśmy nadzieję, że nie będzie to konieczne, bowiem Gala Szkoły Dialogu jest absolutnie wyjątkową okazją do docenienia pracy i zaangażowania uczniów w upamiętnianie lokalnej społeczności żydowskiej w ich miejscowościach. To moment, kiedy wspólnie pokazujemy sobie, jak ważna dla współczesnej Polski jest pamięć o polsko-żydowskiej przeszłości.

Niestety rozwój sytuacji epidemiologicznej, rekomendacje władz państwowych i GISu sprawiają, że w tym momencie odwołanie Gali (tak jak odwoływanych jest wiele imprez w tych dniach, w Polsce i na świecie) jest jedynym racjonalnym wyborem. Bezpieczeństwo młodzieży, gości i ich bliskich jest dla nas najważniejsze.

O osiągnięciach programu Szkoła Dialogu, o wspaniałej pracy uczniów w nią zaangażowanych i o przyznanych nagrodach będziemy informować wkrótce.

Tej zimy odbyły się dwa seminaria dla nauczycieli szkół podstawowych (klasy 6-8) i ponadpodstawowych. Punktem wyjścia do rozważań o polsko-żydowskiej historii były wątki z filmu „Kto napisze naszą historię” Roberty Grossman. Film opowiada niezwykłą historię Archiwum Ringelbluma – Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego.

Pierwsze seminarium odbyło się  w Lublinie, w siedzibie Bramy Grodzkiej-Teatru NN, drugie zaś w Kielcach, w siedzibie Stowarzyszenia im. Jana Karskiego. Seminaria miały formę warsztatową – omawialiśmy ćwiczenia możliwe do przeprowadzenia w klasie i dyskutowaliśmy. Wychodząc od ducha Oneg Szabat zastanawialiśmy się jak opowiadać o Żydach, korzystając z ich własnego głosu i wytworzonych przez nich źródeł, biorąc pod uwagę to, jak chcieliby być pamiętani, w sposób empatyczny, jak pamiętać nie tylko o śmierci, ale także o życiu. Podczas seminarium Archiwum Ringelbluma zostało przedstawione jako znakomite narzędzie do budowania właśnie takiej narracji. Ważnym elementem seminariów było także przekazanie wskazówek, jak prowadzić poszukiwania na temat swojej miejscowości w archiwach internetowych i jak odnajdywać świadectwa Żydów, dawnych mieszkańców tych miejsc.

Podsumowaniem obu seminariów była rozmowa z nauczycielem i Liderem Dialogu – w Lublinie z Markiem Kołconem, zaś w Kielcach z Mirosławem Skrzypczykiem. Eksperci opowiadali o swoich działaniach i inspirowali nauczycieli do podejmowania działań upamiętniających społeczność żydowską w swoich miejscowościach.

Każdy nauczyciel otrzymał płytę DVD z filmem i stworzoną przez nas broszurę z materiałami edukacyjnymi – lekcjami do przeprowadzenia.

Działania edukacyjne towarzyszące filmowi Kto napisze naszą historię są możliwe dzięki wsparciu Al and Gayle Berg Family Foundation.

Współorganizowana przez Forum Dialogu i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN międzynarodowa konferencja „Polsko-żydowskie dziedzictwo Rzeczpospolitej. Wyzwania pamięci i edukacji” okazała się wielkim sukcesem!

Przez trzy dni ponad 300 nauczycieli i edukatorów z całej Polski miało wyjątkową okazję uczestniczyć w wykładach, dyskusjach i warsztatach, porozmawiać o tym, jak mówić o polsko-żydowskiej przeszłości bez mitotwórstwa i upiększania wspólnej historii. Wśród naukowców i ekspertów, którzy wystąpili na konferencji, były przedstawicielki Forum Dialogu: wiceprezeska Zuzanna Radzik była jedną z panelistek podczas dyskusji „Jak rozumieć dziedzictwo polsko-żydowskie i czemu warto o nim rozmawiać?”. Z kolei Liderzy Dialogu Anna Włodek i Mirosław Skrzypczyk wzięli udział wraz z Młodymi Liderami Dialogu – Dominiką Panfil, Piotrem Czerniejewskim i Dawidem Gańczakiem – w panelu dyskusyjnym „Zaangażowanie społeczności lokalnej w pracę z dziedzictwem żydowskim”, który moderowała Julia Machnowska z Forum. Aneta Ceglarek, trenerka Forum, poprowadziła na bazie swoich doświadczeń z programu Szkoła Dialogu warsztat „Skomplikowana pamięć – nauczanie o Żydach na ziemiach przyłączonych do Polski w 1945 r.”, zaś Izabela Meyza warsztat „Rozmawiamy o Żydach w klasie – jak reagować na trudne sytuacje”.

Forum Dialogu nieprzerwanie się rozwija. Wciąż rozbudowujemy programy, które prowadzimy już od nieraz wielu lat, ale startujemy też z nowymi inicjatywami. To dobry moment, by oddzielić zadania związane z codziennymi działaniami operacyjnymi od długoterminowego planowania kierunków rozwoju. Dlatego też na przestrzeni ostatnich dwóch miesięcy przeszliśmy serię znaczących zmian w sposobie naszej pracy i strukturze organizacji. Zuzanna Radzik, pełniąca do tej pory rolę członkini zarządu Forum Dialogu, zastąpiła Michała Bilewicza na stanowisku wiceprezesa zarządu naszej fundacji. Michał nadal będzie wspierał nasze działania, ale już w nowej roli: przewodniczącego tworzonej właśnie Rady Programowej, która skupiać będzie ekspertów zajmujących się naukowo tematami bliskimi Forum. Nowym członkiem zarządu został Jakub Petelewicz, który do tej pory pełnił w Forum funkcję dyrektora ds. edukacyjnych. Andrzej Folwarczny pozostaje prezesem fundacji i przewodniczy zarządowi.

Zarząd fundacji skupi się na planowaniu, budowaniu relacji wokół Forum oraz monitorowaniu postępów w realizacji naszej misji. Olga Kaczmarek, nowo mianowana dyrektorka fundacji, przejmuje odpowiedzialność za usprawnianie i nadzorowanie codziennych działań programowych, jak również reprezentowanie Forum Dialogu w Polsce i zagranicą oraz utrzymywanie relacji z naszymi partnerami. Jako dyrektorka fundacji Olga będzie mogła liczyć na wsparcie Moniki Halaczek, która objęła stanowisko zastępczyni dyrektorki fundacji. Monika będzie stała na czele dalszej profesjonalizacji naszych działań.

Na zaproszenie Facing History and Ourselves i dzięki wsparciu Edukacyjnej Fundacji im. prof. Romana Czerneckiego EFC Olga Kaczmarek wzięła udział w Global Summit on Facing the Violent Past w Stellenbosch w RPA, gdzie zaprezentowała program Szkoła Dialogu. Tematem konferencji zorganizowanej przez Facing History and Ourselves była rola edukacji historycznej we wspieraniu procesów pokojowych i demokratyzacji oraz wzmacnianiu relacji międzyludzkich. Prezentacja Szkoły Dialogu wzbudziła wiele pozytywnych reakcji ze strony międzynarodowej widowni.

Facing History and Ourselves to amerykańska organizacja pozarządowa, jedna z najważniejszych organizacji działających na polu edukacji na rzecz lepszego, bardziej otwartego i sprawiedliwego społeczeństwa poprzez walkę z ksenofobią, antysemityzmem i innymi formami dyskryminacji. Forum jest jej partnerem od 2012 roku.

Na zdjęciu od lewej: Igor Czernecki (przewodniczący Rady Edukacyjnej Fundacji im. prof. Romana Czerneckiego i Przyjaciel Forum), Dylan Wray (współzałożyciel Shikaya, organizacji społecznej z RPA wspierającej nauczycieli, Karen L. Murphy (dyrektorka strategii międzynarodowej w Facing History and Ourselves), Roy Hellenberg (współzałożyciel Shikaya i ekspert od edukacji w społeczeństwach postkonfliktowych) i Olga Kaczmarek (Forum Dialogu).