Wieluń
Odbudowujemy więzi
Odbudowujemy więzi
listopad 2016
Uczestniczki wizyty studyjnej do Polski, zorganizowanej przez Forum dla żydowskich liderek z USA udały się 17 listopada 2016 roku do Wielunia na spotkanie z absolwentami Szkoły Dialogu. Po krótkim zapoznaniu się, uczniowie zabrali uczestniczki wizyty na wycieczkę śladami żydowskich mieszkańców miasta. Denise Reiss, jedna z uczestniczek wizyty, tak wspomina to spotkanie:
„W listopadzie 2016 r. miałam okazję znaleźć się wśród wybranych szczęśliwców zaproszonych do Polski przez Forum Dialogu na tygodniowy program wizyty studyjnej. Kiedy spojrzę wstecz na jedno z najważniejszych doświadczeń mojego życia, moje myśli kieruję przede wszystkim na jeden szczególny dzień, wizytę w liceum w Wieluniu.
Tego wyjątkowego dnia poznaliśmy grupę uczniów, którzy zrealizowali projekt Szkoła Dialogu na temat relacji polsko-żydowskich. Byliśmy pod dużym wrażeniem młodzieży, która opowiedziała nam o swoich doświadczeniach i projekcie. Entuzjazm uczniów i pasja były wręcz zaraźliwe i inspirujące!
Ich poszukiwania pozwoliły ujawnić informacje, które w innym przypadku pozostałyby zapomniane. Zaprezentowano je w sposób katartyczny zarówno dla osoby opowiadającej historie, jak i uczniów je dokumentujących, co pozwoliło na osiągnięcie otwartego dialogu między nimi. Wieluń opuszczaliśmy z ciężkim sercem, ponieważ wszyscy byliśmy poruszeni spotkaniem i było nam smutno, że ten niesamowity dzień dobiega końca.
Jestem pełna uznania dla Szkoły Dialogu za szerzenie świadomości o dawnych i współczesnych aspektach relacji polsko-żydowskich. A podejmując się tych działań, Forum sprawia, że temat ten staje się ważny dla młodych ludzi, wprowadza ich w świat, który kiedyś istniał, oraz w świat, o jakim wszyscy marzymy!
Mam nadzieję, że to doświadczenie wywrze wpływ na młodzież, tak jak wpłynęło na mnie, i dalej będą promować dialog. Uczniowie biorący udział w tym programie pozostawili po sobie ślad w odkrywaniu przeszłości w nadziei na lepszą przyszłość”.
Marcin Dziurdzik grudzień 8th, 2017
Posted In: PL Spotkania
2011
W 2011 roku na wizytę do Polski przybyli dwaj izraelscy rabini, których przodkowie pochodzili z Wąchocka. Goście spotkali się najpierw z Prezesem Forum Dialogu Andrzejem Folwarcznym celem poznania misji fundacji i jej działań edukacyjnych. Następnie podążając śladami swoich przodków goście odwiedzili Wąchock, gdzie spotkali się z uczniami Gimnazjum Publicznego im. mjr. Jana Piwnika „Ponurego” – absolwentami Szkoły Dialogu 2009.
W czasie spotkania opowiedzieli młodzieży o dawnych żydowskich mieszkańcach Wąchocka. Następnie młodzież oprowadziła gości po miasteczku pokazując miejsce gdzie stała synagoga i mykwa, dom rabina. Wycieczka zakończyła się na wąchockim cmentarzu żydowskim, gdzie rabini odmówili psalmy i wytłumaczyli młodzieży znaczenie pamięci o zmarłych w judaizmie. Uczniowie i naczyciele zapewnili, że będą opiekować się cmentarzem.
Dziennik „Hamodia“, publikowany w Izraelu w języku hebrajskim i skierowany do społeczności ultra-ortodoksyjnej, opublikował 20 lipca 2011 roku artykuł o Forum Dialogu i Szkole Dialogu pt. „Polska: polska młodzież dba o żydowskie cmentarze“. Podsumowując spotkanie z uczestnikami Szkoły Dialogu, autor artykułu pisze: „To zainteresowanie daje nadzieję, że nowym pokoleniom uda się stać przykładem dla pozostałych miast i miasteczek w Polsce“.
Marcin Dziurdzik sierpień 18th, 2017
Posted In: PL Spotkania
grudzień 2012
Jednym z elementów wizyty studyjnej liderów społeczności żydowskich ze Stanów Zjednoczonych zorganizowanej przez Forum Dialogu w grudniu 2012 roku było spotkanie z uczestnikami Szkoły Dialogu. 6 grudnia uczestnicy wizyty odwiedzili absolwentów programu – młodzież z Zespołu Szkół nr 1 w Wadowicach. Spotkanie było nie tylko okazją dla gości do obserwacji programu Szkoła Dialogu w praktyce, ale też szansą dla wadowickich uczniów na poznanie wielu ciekawych osób uczestniczących w wizycie.
Spotkanie rozpoczęło się od słodkich mikołajkowych upominków, które zaskoczyły nie znających tej tradycji gości. Po warsztatach umożliwiających wzajemne zapoznanie do uczniów dołączyli goście ze strony władz lokalnych – pani wicestarosta oraz przedstawicielka Kuratorium Oświaty, których wystąpienia umilały słynne wadowickie kremówki.
Po warsztacie uczniowie oprowadzili gości po Wadowicach śladami społeczności żydowskiej. Wspólnie odwiedzili także cmentarz żydowski, gdzie goście poznali jego społecznych opiekunów – wolontariuszy zajmujących się utrzymaniem kirkutu. Spotkanie z nimi wywarło na uczestnikach duże wrażenie. Dzięki biorącemu udział w wizycie studyjnej kantorowi pod koniec wizyty na cmentarzu odmówiono kadisz.
Uczestnicy wizyty po jej zakończeniu uznali spotkanie w Wadowicach za jeden z najważniejszych fragmentów ich pobytu w Polsce. Słowami jednego z gości: „To jest to, o co w tym wszystkim chodzi. To było zaangażowanie. Dialog. Wymiana. To był faktyczny początek zrozumienia”.
Marcin Dziurdzik sierpień 18th, 2017
Posted In: PL Spotkania
maj 2014
12 maja 2014 roku uczniowie Salezjańskiego Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza w Sokołowie Podlaskim po raz kolejny wcielili się w rolę przewodników po żydowskiej historii swojego miasta. Tym razem odwiedziła ich grupa złożona z członków zarządu oraz pracowników Facing History and Ourselves – międzynarodowej organizacji zrzeszającej prawie 30 tysięcy edukatorów. Głównym celem organizacji jest walka z rasizmem, antysemityzmem oraz uprzedzeniami, a także wychowywanie w duchu demokracji.
Spotkanie gości z sokołowskimi absolwentami Szkoły Dialogu przebiegło w serdecznej atmosferze. Grupa zaciekawiona była doświadczeniem uczniów związanym z udziałem w warsztatach. Młodzież oprowadziła uczestników śladami sokołowskich Żydów – pełną informacji trasą opracowaną w ramach warsztatów Szkoły Dialogu. Entuzjazm zarówno młodzieży jak i gości przejawiał się w ciekawych tematach bezpośrednich rozmów podejmowanych również w trakcie wycieczki.
czerwiec 2013
Latem 2013 roku przybyła z wizytą studyjną do Polski 3-osobowa grupa z Sydney. Jedna z uczestniczek wizyty, pani Fay Sussman, jest żydowską artystką i działaczką społeczną urodzoną w Wałbrzychu po II wojnie światowej. Jako 4-latka wyjechała z Polski do Izraela, a następnie do Australii. Od kilku lat działa na rzecz porozumienia, dialogu i ocieplenia relacji polsko-żydowskich. Pozostali uczestnicy – Judy Menczel i Paul Green – realizują obecnie film dokumentalny o Fay Sussman i jej historii.
Australijscy goście odwiedzili uczniów z Salezjańskiego Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza w Sokołowie Podlaskim, absolwentów Szkoły Dialogu 2013. Dołączyli do spaceru organizowanego przez młodzież dla mieszkańców Sokołowa i okolic. Z powodu ilości chętnych uczestnicy wycieczki musieli zostać podzieleni na dwie grupy. W jednej z nich znaleźli się goście z Sydney wraz z tłumaczką. Trasa wycieczki obejmowała m.in. miejsce kirkutu, domy rabinów, miejsce w którym niegdyś była synagoga i mykwa, teren getta, rynek przy którym mieszkała ludność żydowska.
Uczniowie zwrócili również uwagę na kwestię wykorzystania macew. W czasie wycieczki udało się także odnaleźć dom, przy drzwiach którego wciąż widoczny jest ślad po mezuzie. Wycieczka poprzedzona była pokazem nagranej wśród uczniów i uczennic sondy dotyczącej ich wiedzy i stosunku do Żydów.
Po wycieczce w szkole odbył się jeszcze poczęstunek i pokaz filmu podsumowującego cały projekt. Była to również okazja do przeprowadzenia wywiadów z gośćmi. Uczniów zaskoczyła pani Sussman, która odpowiadała na ich pytania w języku polskim. Swoją wizytę podsumowała słowami: „Najlepsza część wizyty w Polsce dla mnie to wszystko, co miało związek z młodymi ludźmi. I muszę przyznać, że ta wizyta (przyp. – w Sokołowie Podlaskim) była dla mnie najbardziej wyjątkowa. Nie mówię tego wcale po to, aby sprawić Wam przyjemność, ale dlatego, że w moim sercu czuję szczęście z powodu tego, co tutaj robicie”.
Marcin Dziurdzik sierpień 18th, 2017
Posted In: PL Spotkania
lipiec 2014
Latem 2014 roku wizytę studyjną do Polski odbyli amerykańscy edukatorzy związani z Facing History and Ourselves – międzynarodową organizacją zrzeszającą nauczycieli w celu zwalczania rasizmu, antysemityzmu i uprzedzeń oraz promocji wychowania w duchu demokracji. 31 lipca grupa odwiedziła uczniów Gimnazjum nr 4 im. Jana Pawła II w Pruszkowie – uczestników Szkoły Dialogu 2014.
Uczestnicy wizyty powitani zostali w szkole przez dyrekcję i prezydenta miasta, a w spotkaniu z uczniami brał udział także pan Marian Skwara, autor książek o historii Pruszkowa i jego żydowskich mieszkańcach. Po integracyjnych warsztatach, w czasie których goście i uczniowie znajdowali wspólne im cechy, młodzież wcieliła się w rolę przewodników po swoim mieście i zabrała grupę edukatorów na spacer po żydowskim Pruszkowie.
Wycieczka, którą gimnazjaliści przygotowali w ramach wiosennej Szkoły Dialogu, prowadziła śladami przedwojennego żydowskiego życia w mieście, a także wydarzeń z czasów wojny. W każdym z opisywanych miejsc dwóch uczniów przedstawiało jego historię, co uzupełniał swoimi opowieściami pan Skwara. Ostatnim odwiedzonym miejscem był żydowski cmentarz. Tam grupa spotkała społecznego opiekuna kirkutu, pana Eugeniusza Kutenia, który zaprosił gości do powrotu do Pruszkowa i zapewnił o swej gotowości do ich przyjęcia w przyszłości.
Po zakończeniu wizyty studyjnej uczestnicy przyznali, że spotkanie z uczniami z Pruszkowa było jednym z najlepszych elementów ich pobytu w Polsce. Słowami jednej z uczestniczek: „spotkanie z polskimi uczniami i zobaczenie miasta ich oczami było otwierającym oczy i wzmacniającym doświadczeniem, moim ulubionym z całej wizyty”. Spotkanie to podsumować można fragmentem artykułu na temat wizyty z bloga Facing History and Ourselves – „być może tym, co ważniejsze nie jest przeszłość, którą uczniowie odkrywają teraz, ale to, co z tego doświadczenia wezmą ze sobą w przyszłość”.
Marcin Dziurdzik sierpień 17th, 2017
Posted In: PL Spotkania
lipiec 2014
Pan Robert Potoker rozpoczął swoją współpracę z Forum Dialogu od ufundowania programu Szkoły Dialogu w Międzyrzecu Podlaskim w 2012 roku – miejscowości, z której pochodzili jego dziadkowie. Pod koniec 2012 roku wziął udział w wizycie studyjnej w Polsce organizowanej przez Forum, po czym powrócił do Międzyrzeca Podlaskiego ze swoją żoną latem 2014 roku. To była pierwsza wizyta pana Potokera w tej miejscowości po roku 1995.
W Międzyrzecu państwo Potoker spotkali się z nauczycielem historii Arturem Domańskim, opiekującym się uczestnikami Szkoły Dialogu, oraz uczniami z lokalnego Zespołu Placówek Oświatowych nr 3, którzy podzielili się z gośćmi wrażeniami dotyczącymi programu.
Przewodnikiem po mieście był Mateusz Borysiuk, specjalista w dziedzinie historii żydowskiej Międzyrzeca Podlaskiego i okolic, który pokazał panu Potokerowi także żydowski Tykocin i Białystok, jak również interesujące gościa fortyfikacje z okresu II wojny światowej.
Marcin Dziurdzik sierpień 17th, 2017
Posted In: PL Spotkania
październik 2012
Jesienią 2012 roku siedmiu członków rodziny Margolis z Chicago przybyło z wizytą do Łomży, skąd pochodzili ich dziadkowie. Cztery lata wcześniej Samantha Margolis brała udział w wizycie studyjnej w Polsce zorganizowanej przez Forum Dialogu. Pierwszy pobyt w Polsce wzbudził w niej poczucie więzi z rodzinną historią, którą chciała się podzielić z krewnymi. W 2012 roku rodzina zdecydowała się wspólnie odwiedzić absolwentów Szkoły Dialogu w Łomży.
Goście przyjęci zostali przez uczestników dwóch łomżyńskich Szkół Dialogu – Zespołu Szkół Ekonomicznych i Ogólnokształcących nr 6 w Łomży oraz III Liceum Ogólnokształcącego im. Żołnierzy Obwodu Łomżyńskiego AK. Uczniowie III Liceum przygotowali poczęstunek i prezentację zarysu dziejów Żydów łomżyńskich w języku angielskim. W ramach przygotowania do wizyty odwiedzili oni Archiwum Miejskie, gdzie znaleźli przedwojenne mapy miasta oraz cenne materiały dotyczące rodziny Margolis nieznane wcześniej gościom z Chicago. Dokumenty, dzięki pomocy pracownika Archiwum, udało się przetłumaczyć z języka rosyjskiego na polski, a następnie na język angielski. Uczniowie zadbali o to, aby je oprawić i wręczyli je gościom jako pamiątkę. Już w trakcie spotkania w szkole nawiązały się bezpośrednie, serdeczne rozmowy między gośćmi i uczniami.
Po powitaniu w szkole uczniowie zabrali rodzinę Margolis na wycieczkę po Łomży śladami jej żydowskiej społeczności. Goście otrzymali miejski przewodnik „Śladami Żydów łomżyńskich” w wersji angielskiej, stworzony i profesjonalnie wydrukowany przez uczniów przy wsparciu nauczyciela i Lidera Dialogu w Łomży, pana Marcina Mikołajczyka. Uczniowie wskazali m.in. miejsce, gdzie stała synagoga oraz ruiny cmentarza żydowskiego, na którym pochowana jest zapewne prababcia rodziny Margolis, Sara Golding. Udało im się także zlokalizować i odwiedzić miejsce, w którym mieszkał przed wyjazdem do Stanów dziadek rodziny, Saul Margolis, a także poznać nazwiska przedwojennych łomżyńskich sklepikarzy – wśród nich pradziadka rodziny Arje Lejbę Margolisa. W czasie spaceru grupa spotkała szukającą śladów swej rodziny parę z Izraela, która także dołączyła do wycieczki.
Samantha Margolis powiedziała później: „Trudno ująć w słowa jak ważny był nas ten dzień w Łomży. Nie tylko poczuliśmy ducha naszego dziadka i dawnego żydowskiego życia, ale poczuliśmy więź z przyszłością Łomży i Polski dzięki nadziei i serdeczności uczniów, którzy tamtego dnia byli naszymi nauczycielami”.
Marcin Dziurdzik sierpień 17th, 2017
Posted In: PL Spotkania
kwiecień 2014
Do uczniów ciechanowskiego Zespołu Szkół nr 2 przybyli 9 kwietnia z wizytą goście z Londynu – Scott Saunders, założyciel Marszu Żywych w Wielkiej Brytanii, oraz rabinka Shoshanna Boyd Gelfand, dyrektorka JHub związana z Pears Foundation. Pani Boyd Gelfand odwiedziła wcześniej Polskę w ramach wizyty studyjnej organizowanej przez Forum Dialogu. Po spotkaniu uczniów Szkoły Dialogu w Siennie była pod ich dużym wrażeniem. Po powrocie do Wielkiej Brytanii chciała wykorzystać to doświadczenie w ramach organizacji Marszu Żywych tak, aby gwarantował on prawdziwy dialog polsko-żydowski. W ten sposób wspólnie ze Scottem Saundersem zdecydowali się odwiedzić absolwentów Szkoły Dialogu w Ciechanowie.
Spotkanie rozpoczęły warsztaty zapoznawcze, po których bezpośrednia rozmowa toczyła się już swobodnie w języku angielskim. Goście dopytywali o doświadczenia uczniów związane z programem Szkoła Dialogu – o tym czym dla nich było szukanie informacji o Żydach mieszkających w Ciechanowie przed wojną oraz jak na te poszukiwania reagowali inni mieszkańcy miasta. Uczniów z kolei bardzo interesowała biografia gości. Pytali czym goście się zajmują, jak to jest być rabinką, jak żyje się w Izraelu, Nowym Jorku czy Hongkongu. Po spotkaniu w szkole uczniowie zabrali swoich gości na wycieczkę śladami Róży Roboty i ciechanowskich Żydów, opracowaną w grudniu poprzedniego roku w ramach Szkoły Dialogu.
Marcin Dziurdzik sierpień 16th, 2017
Posted In: PL Spotkania
wrzesień 2016
We wrześniu 2016 roku uczestnicy wizyty studyjnej ze Stanów Zjednoczonych mieli okazję spotkać się z uczniami Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Chęcinach, uczestnikami Szkoły Dialogu 2016. Uczniowie i uczennice przybliżyli gościom żydowską historię swojego miasta, stanowiąc dowód na zaangażowanie lokalnej społeczności w opiekę nad pamięcią o żydowskich sąsiadach. Podczas wycieczki po Chęcinach dzielili się z gośćmi zebraną wiedzą, m.in. informacjami pozyskanymi od najstarszych członków swoich rodzin pamiętających przedwojenne czasy.
Na trasie znalazły się obiekty takie jak istniejące do dzisiaj budynki synagogi, mykwy, domu modlitwy, domu rabina, jatki, framugi z widocznymi wgłębieniami po mezuzach, a także położony poza miastem cmentarz.
Spotkanie z uczniami z Chęcin stanowiło jeden z najważniejszych elementów pobytu grupy w Polsce. Tak opisuje swoje doświadczenie jeden z gości, rabin Wayne Franklin:
„Ścieżka do starego cmentarza w Chęcinach już dawno zarosła. Alternatywna droga przywiodła nas na szczyt wysokiego wzgórza nieopodal starego zamku, który dominuje nad panoramą miasta. Jedyna droga do zachowanych nagrobków prowadziła przez strome zbocze, które nikt z naszej grupy nie śmiał nawet pokonywać samodzielnie. Zwinni i silni uczniowie odwiedzonej przez nas szkoły w Chęcinach pomagali nam zejść ze wzgórza, abyśmy mogli oddać hołd ludziom, którzy pochowani zostali pod tymi dawno zapomnianymi pomnikami. Pomogli nam też wdrapać się z powrotem na górę, gdzie następnie wyrecytowaliśmy modlitwę żałobną za naszych żydowskich krewnych, których nikt z nas nie znał osobiście.
Nasza wizyta na cmentarzu ukoronowała ten niezwykły dzień w towarzystwie wspaniałych młodych ludzi, których rodzinne miasto było kiedyś domem dla tętniącej życiem społeczności żydowskiej. Uczniowie oprowadzili nas po swoim mieście, pokazując miejsca, gdzie kiedyś kwitło życie żydowskie. Na rynku znajdował się warsztat garbarski. We framudze drzwi dobrze widać otwór, gdzie kiedyś umieszczona była mezuza z pergaminem.”
„Pokazali nam publiczną pompę, która znajduje się naprzeciwko opuszczonej mykwy, w której kiedyś obmywali się miejscowi Żydzi. Pokazali nam starą synagogę, która dzisiaj popada w ruinę. Dwupiętrowy budynek przez lata służył jako teatr i miejsce spotkań. Burmistrz miasta przeznaczył fundusze na odnowienie budynku i utworzenie w nim muzeum opowiadającego historię społeczności żydowskiej, która istniała onegdaj w Chęcinach. Tak jak my musieliśmy zmierzyć się ze stromym podejściem, aby zejść w dół do cmentarza i z powrotem, tak i młodzież z Chęcin stanęła przed wyzwaniem, kiedy edukatorzy Forum przekazali im wiedzę o Żydach, którzy kiedyś mieszkali w ich mieście. O Żydach, którzy odeszli, młodym ludziom z Chęcin przypomina dzisiaj wiele miejsc na terenie miasta oraz ustronny cmentarz. Ta młodzież gotowa jest do dzielenia się swoim szacunkiem dla żydowskiej społeczności, włączając się w kształtowanie Polski, która budując swoją przyszłość, dba o dziedzictwo swojej żydowskiej przeszłości.”
listopad 2010
Jednym z elementów wizyty studyjnej liderów społeczności żydowskich z USA w listopadzie 2010 roku było spotkanie z uczestnikami Szkoły Dialogu. Było to pierwsze tego typu spotkanie zorganizowane przez Forum Dialogu. Uczestnicy wizyty odwiedzili 18 listopada Zespół Szkół nr 2 w Chęcinach, gdzie spotkali się z uczniami, dyrektorem placówki, burmistrzem Chęcin oraz starostą kieleckim. Dla uczniów był to trzeci warsztat Szkoły Dialogu i wyjątkowa okazja do dowiedzenia się więcej na temat współczesnego życia żydowskiego w diasporze.
Po zapoznaniu się w szkole zagraniczni goście wraz z uczniami wybrali się na wspólny spacer śladami chęcińskich Żydów. Uczestnicy wizyty zwiedzili także dawną synagogę, która obecnie jest nieużytkowana. Po powrocie z Polski liderzy podkreślali jak ważne było dla nich zobaczenie programu Szkoła Dialogu w działaniu oraz osobisty kontakt z uczniami z Chęcin.
Marcin Dziurdzik sierpień 16th, 2017
Posted In: PL Spotkania
listopad 2013
W trakcie warsztatów Szkoły Dialogu uczniowie spotykają się z gościem – przedstawicielem władz, lokalnym aktywistą lub badaczem żydowskiej historii. Tym razem uczniowie Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących z Oddziałami Integracyjnymi im. Stanisława Staszica w Białymstoku mieli w ramach swojego ostatniego warsztatu okazję do spotkania z trzema wyjątkowymi osobami.
14 listopada 2013 roku Białystok odwiedzili Mark Halpern i Michael Tobias z grupy genealogicznej Jewish Records Indexing – Poland. Pan Halpern, którego rodzinnym miastem jest właśnie Białystok, jest także założycielem BIALYgen – Bialystok Region Jewish Genealogy Group.
W spotkaniu wzięła również udział przedstawicielka białostockiej społeczności żydowskiej Łucja Lisowska, Prezes Stowarzyszenia Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael.
Po wzajemnym zapoznaniu uczestnicy spotkania rozmawiali o wrażeniach uczniów z udziału w programie Szkoła Dialogu. Goście odpowiadali też na pytania młodzieży dotyczące kultury i tradycji żydowskiej. Dzięki spotkaniu uczniowie biorący udział w Szkole Dialogu zobaczyli sens jaki ma ich praca nad projektem końcowym programu, który może pomóc w odbudowaniu relacji z potomkami białostockich Żydów żyjącymi dziś w różnych częściach świata.
Marcin Dziurdzik sierpień 16th, 2017
Posted In: PL Spotkania
